در کتابی که درمورد «اثبات جهان خارج» از آیت الله حائری (ره) خواندم از این روش اشکال و ایراد گرفته بود و آمده بود: «در بحث از علم به عالم خارج این سوال مطرح است که آیا میان معلوم بالذات با معلوم بالعرض مطابقت وجود دارد یا نه؟به عقیده ی حائری،مشکل شکاکان این بود که چگونه می توان به اشیاء خارجی علم ضروری پیدا کرد؟وی بر فیلسوفان اسلامی ایراد می گیرد که آن ها به اشکال شکاکان پاسخ درست نداده اند.مشکل آن ها مربوط به علم حصولی است،در حالی که پاسخ فیلسوفان اسلامی مربوط به علم حضوری است.» "شکاکان هم درمورد رابطه ی میان دو معلوم یا ذهن و خارج شک داشتند.مشکل آن ها مربوط به علم حصولی بود،نه علم حضوری.مطلب شکاکان را بسیاری از فلاسفه ی ما درست درک نکرده اند و لذا آن ها را به باد تمسخر گرفته اند.فیلسوفان می گویند:اگر شکاکان واقعیت را قبول نکردند،آن ها را کتک بزنید و اگر اظهار درد کردند معلوم می شود که یک واقعیت خارجی را پذیرفته اند.اما نکته این است که حتی اگر فردی اظهار درد بکند و نشان دهد که درد را حس می کند،این مساله مربوط به علم حضوری است و نه علم حصولی و شکاکان هم منکر علم حضوری نیستند.آ ن ها هم احساسات،لذت و چیزهای درونی را که به علم حضوری مربوط است باور دارند.مشکل آن ها در علم حصولی است.می گویند دنیای خارج را چگونه می توان درک کرد؟" بنده می خواستم بدانم نظرشما درمورد این مطلب چیست و می خواهد چه بگوید و آیا ایراد و اشکال ایشان وارد است؟
آسیدمنیرالدین (ره) استاد حسینی الهاشمی به سادگی پاسخ این اشکال را میدهند با بیان نظریهای با عنوان «علت تغایر»
دقیقاً در مثالی که از اثبات عالم خارجی مهدی حائری نقل کردید فرد منکر اذعان مینماید که علم حضوری به درد دارد این یک قیاس ضمیر است کبرای آن ذکر نشده ولی با یک توجه اندک میتوان به آن کبرای پنهان پی برد
فردی که علم حضوری به درد دارد چند دقیقه قبل از ضربه قبل از اینکه فیلسوف او را بزند فاقد این علم حضوری بود
اینجاست که باید از خود بپرسد این علم حضوری از کجا آمد؟ در حقیقت سؤال این است: «علت تغایر» چیست علت تفاوت وضع فعلی من با وضع قبلی من دو پاسخ میتواند به این پرسش بدهد؛
یا این علت درون خود من است یعنی چیزی درون من سبب شده تا درک جدیدی پیدا کنم و یا این علت در خارج از من است اگر علت درون من باشد قبلاً هم بود پس چرا تا کنون این حس درد را ایجاد نکرد این فرض که باطل شود تنها یک فرض باقی میماند «علت تغایر» حال من و علم حضوری من چیزی در خارج از «من» است که من در اثر مرتبط شدن با آن تحت تأثیر قرار گرفتم و اثر آن چیز خارجی در «من» حس درد را ایجاد کرد؛ علم حضوری به درد را.
استاد حسینی (ره) از طریق «علت تغایر» بیروننمایی علم حصولی را اثبات مینمایند و این را در کتابی 800 صفحهای به نام «اصالت ربط» بیان کردهاند.
موفق باشید
[ادامه دارد...] برچسبهای مرتبط با این نوشته: مباحثه 267 - فلسفه 73 - آقامنیر 117 -
|